In het beeldenpark Montenmedio bij Vejer de la Frontera kwam ik in een kunstwerk van James Turrell. De andere kunstwerken in dat wilde landschap waren aardigheden, om glimlachend of geërgerd of onverschillig aan voorbij te lopen. Zo niet deze ‘Second wind’. Eerst een tunneltje door, waarachter een geheime wereld van 20 x 20 x 10 meter onder de grond, met een soort bol kapelletje in het midden dat in een waterbak staat en waarboven je de lucht ziet schitteren. Een ontsnapping, een hoop, een indicatie. Ik stel me voor dat hij hier in het zuiden van Spanje een half jaar is komen wonen, ergens in een kamertje, om leiding te geven aan de bouw, die uiterst zorgvuldig moest gebeuren. Het werk is geconcentreerde tegenstelling tussen materie en geest, fantasie en concreetheid, licht en donker, water en steen, binnen en buiten, heiligheid en rauwheid. Mijn interpretatie, misschien lacht hij me wel uit. Ik was even in een ander begrip van het leven, me bewust van zaken die niet bestonden, verkeerde afslagen, andere keuzes. Nee, geen spijt, alleen helderheid, zoals je dat bij kunst kunt hebben.

In Cadiz werd ik opnieuw geraakt door de zacht geschilderde gevels die naast elkaar een roerend palet vormen dat wel ontworpen leek door de tijd en het zout van de opspattende zee. Mosterdgeel, turquoise, roze, lichtgroen, pastelblauw, bijeengebracht in een kinderlijke combinatie, afstekend tegen het azuur en wit van de hemel. Wat een gewaagd contrast met de wilde oceaan, de duwende wind en het felle licht van de zon. Wie durft daar zulke breekbare tinten tegenover te plaatsen! Juist, alleen de mens riskeert die uitdaging, omdat hij de elementen wil trotseren.

Verstoken van alle nieuws ervaar ik het weer hier luchtiger dan het thuisfront, die, geteisterd door journaalbeelden en onheilsberichten de indruk hebben dat Andalusië aan het vergaan is.

De bergtoppen van de Sierra de Grazalema verdwijnen opnieuw in de wolken, wat me doet denken aan de vakanties met mijn ouders, mijn broertje en mijn kleine zus. We zaten elk jaar in een Zwitsers chalet hoog in de bergen en de helft van de dagen waren we omgeven door een dikke wolkenmist. Daar leerden we Pim Pam Pet spelen. ‘Een vogel met een … T …’

Gisteren was daar plots de zon. En met de zon het licht en de kleuren waardoor de dingen er opeens waren, niet teruggehouden in zichzelf, maar sprankelend, lenterig ( het woord bestaat niet maar ik laat het staan, want het drukt het juiste uit). Om 10:00 gebeurde het, bijna punctueel. En al het vorige was plotseling vergeten. Weg mineur, weg doem. Het leek of alles nieuw was, maar dat was niet zo. Alles was er al, alleen ik had het niet gezien, bekommerd als ik was om mezelf, want dat is wat de regen doet, hij doet je alleen aan jezelf denken. Bloemen en bloesems waren er, vanuit een ooghoek zag ik ze. Het blauw van de lucht, het groen van het gras, de glinsterende olijfbomen en de witte dorpen. Ze waren er al die tijd, het was al lente.

Af en toe scheurt het wolkendek open, zwart van boosheid, en is een stukje van de hemel te zien. A patch of blue, zingt het in mijn hoofd. Dat is de titel van een film die ik zag als jongen van veertien. Maakte diepe indruk op me. Over de vriendschap tussen een zwarte man (Sidney Poitier) en een analfabeet, blind, blank 18-jarig meisje, en de problemen die dat geeft in een raciaal verdeeld Amerika. Als jongen dacht ik dat dat laatste zich zou oplossen, maar het is daar vandaag nog steeds zo, 60 jaar later. In ieder geval, A patch of blue vond ik een prachtige titel, de hoop die er van die paar woorden uitstraalde. Nu ook, letterlijk dan, met het silhouet van een Jacaranda-boom op de voorgrond, de bergen in de verte met wat palmen ervoor. Daarboven breekt het. Ik besef dat ik wacht op de Spaanse schaduw, donker en koel, met een kruidige geur. Net als de merels wachten met fluiten tot de wind bedaart. Om dan opeens. Patch.

Het regent. Alles beweegt nog trager dan de pavane. Doet me denken aan een liedje van Paul Mc Cartney, ‘What if it rained, We didn’t care, She said that someday soon, The sun was gonna shine … ‘. Altijd hoopvol zijn, de kracht van het vrouwelijke. Ik merk dat de regen alles verkleint. Iedereen maak minieme gebaren, enkel nog het noodzakelijke, loopt met het hoofd naar de grond.

De pavane is een oud Italiaans-Spaanse dans. Vol sierlijkheid en elegance. Hier in Andalusië herken ik in alles de traagheid van die dans en ik bedoel dat complimenteus. Een hand die de kassa aanslaat, vingers die een koffiekopje neerzetten, de regen in de goot, de souplesse van woorden op straat. Alles beweegt pavaniaans (als dat woord mocht bestaan) met vloeiende bewegingen. Zelfs de wind zucht bevallig. Het is zondags stil na het carnaval dat ze hier pas gisteren vierden. 

Dit is het uitzicht vanaf ons terras. Het oude en schitterende landschap van Andalusië. Verderop hoge bergen, akkers en boomgaarden tegen de hellingen. Onderweg zagen we een bloeiende amandelboomgaard, waar ik erg blij van werd. Het gaf een gevoel tot het hart doorgedrongen te zijn.  Later in de tapasbar was het druk en volks, gezellig en spontaan. Zonder flauwekul, zonder toerisme. Zo doen we dat hier, dit eet je, dit is lekker. Uitgebreide vegetarische keuze trouwens. De nacht was stil, hoogstens een geluid uit de verte, iets van de wind. Vanaf nu gaat het beginnen, al is er de eerste dagen regen en zelfs wat storm voorspeld.

Vanmorgen op weg naar de vlieghaven, op weg naar Malaga in Spanje.

Het zal je niet ontgaan zijn, overal bloeien de krokussen. In allerlei kleuren, dicht bijeen, in bosjes, plukjes, groepjes. Soms staat er eentje alleen, solitair. Dat zijn verkenners van de aanstormende lente. Een soort bloeit echter pas in oktober, de Crocus sativus of saffraankrokus. Helaas niet bij ons te vinden. De oranjerode stempels van zijn violette bloemen leveren de kostbare saffraan, een kleur- en smaakstof voor de keuken - voor de gele rijstepap - die bovendien geneeskrachtig (pijnstillend) zijn. In Wallis in Zwitserland, tegen de zuidflanken omhoog, ligt het dorpje Mund. Daar wordt op 1.200 meter hoogte deze krokus gekweekt, verspreid over wel zeventig velden. Kalkrijke grond die goed afwatert en een bodem van fijn zand, licht lemig en losjes, droog en eerder arm.

Ik zag hoe de witte streep zich vormde in de hemel en helder afstak tegen het blauw van de lucht dat zich losmaakte van het grijs van de nacht. Daar vliegt iemand, daar zit iemand in een vliegtuig en stuurt ergens naartoe. Ik zat in mijn stoel en keek door het raam en dacht aan mensen in Oekraïne die ik niet kende en die niet ver van de oorlogslinie een vuurtje hadden aangestoken om zich te warmen. Het had daar gevroren vannacht. Gisteren heb ik mijn linkerwijsvinger tussen de deur van een winkel gehad en die is nu stram en stijf. Bij de supermarkt was niemand in de winkel, zo vroeg was ik. Het meisje bij de kassa vroeg of ik een doekje wilde voor mijn bloedende vinger. Mijn dochter is geslaagd voor een opleiding, ik zal haar schrijven vandaag. De straat hier is opgebroken en ligt er verlaten bij. Geen idee wat die mannen doen of waar ze zijn vandaag. Dat winterkoninkje dat hier in de haag zat zie ik ook niet meer. Is misschien naar Denemarken, naar de tuin van vorig jaar. Over twee dagen vertrekken mijn vrouw en ik naar Spanje voor een maand. Morgen ga ik pakken. Kijk, daar komt nog een vliegtuig. Waar zou die heengaan?